สำหรับเพื่อนๆ ชาวเว็บที่ติดตามละคร “บุพเพสันนิวาส” คงจะได้ทราบเรื่องราวที่ คอนสแตนติน ฟอลคอน หรือ เจ้าพระยาวิชาเยนทร์ กราบทูลขอ สมเด็จพระนารายณ์มหาราช ให้สร้างป้อมปราการเพื่อป้องกันเรือรบจากฮอลันดาแล้ว
ซึ่งป้อมปราการดังกล่าว ก็ถูกตั้งชื่อให้ว่า “ป้อมบางกอก” หรือ “ป้อมวิไชยเยนทร์” ตามชื่อตำแหน่งที่สมเด็จพระนารายณ์ได้พระราชทานแต่งตั้งให้ และตั้งอยู่บนฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาด้านตะวันตก ทางเหนือของปากคลองบางหลวง (คลองบางกอกใหญ่) โดยมีป้อมคู่กันอยู่ฝั่งตรงข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาด้านทิศตะวันออก
แต่เดิมนั้น ป้อมปราการแห่งนี้ ถูกออกแบบให้เป็นป้อมแบบฝรั่ง มีลักษณะรูปทรงคล้ายกับดาว 5 แฉก ตั้งบนแทนวกำแพงเมือง พร้อมลักษณะทางเข้าที่มีความซับซ้อน ทำให้การยึดครองโดยข้าศึกนั้นทำได้ยาก
แต่ทว่า วิทยาการในสมัยนั้นของอยุธยา ยังไม่ก้าวหน้ามากพอ ประกอบกับเหตุผลความขัดแย้งทางการเมืองของพวกขุนนางในสมัยอยุธยา ทำให้ป้อมนี้สร้างไม่เสร็จตามที่วางแผนไว้ และเมื่่อถึงยุคที่พระเพทราชาขึ้นครองราชย์ ก็ได้ทำการรื้อส่วนที่สร้างไม่เสร็จออกไป
ต่อมาเมื่อ สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ขึ้นครองราชย์เป็นพระมหากษัตริย์แห่งกรุงธนบุรี จึงได้ทำการสร้างพระราชวังที่บริเวณป้อมนี้ จึงได้ทรงปรับปรุงป้อมใหม่ และได้ตั้งชื่อใหม่ว่า “ป้อมวิไชยประสิทธิ์”
ป้อมวิไชยประสิทธิ์ เป็นป้อมก่ออิฐ ฉาบปูน มีกำแพงรูปแปดเหลี่ยม 2 ชั้น สร้างขนานกัน กำแพงชั้นในมีหอคอยกลมทรงสอบ 2 หลัง ตั้งอยู่บนกำแพงตรงมุมด้านทิศเหนือและทิศใต้
ป้อมวิไชยประสิทธิ์ มองจากระยะไกลจากด้านต้นน้ำจะเห็นพระอุโบสถวัดกัลยาณมิตรอยู่เบื้องหลัง
ปัจจุบันนี้ ป้อมวิไชยประสิทธิ์ อยู่ในความดูแลของกองทัพเรือไทย ใช้เป็นที่ยิงสลุตในพระราชพิธีสำคัณ ตั้งอยู่ในบริเวณกองบัญชาการกองทัพเรือ พระราชวังเดิม ถนนอรุณอมรินทร์ เขตบางกอกใหญ่ กรุงเทพมหานคร
.
.
